سوند چیست و انواع آن کدام است؟
سوندها، لولههای باریک و انعطاف پذیری هستند که داخل مثانه قرار میگیرند و برای جمعآوری ادرار و تخلیه آن به کار میروند. این کار برای افرادی که در دفع ادرار دچار مشکل هستند، بسیار حیاتی است. به عنوان مثال، یکی از مواردی که در آن از سوند (کاتتر) استفاده میشود، افرادی است که سرطان پروستات دارند، چون مسیر ادرار مسدود شده و باعث احساس درد و ناراحتی در فرد میشود. در این شرایط باید راهی برای دفع ادرار وجود داشته باشد و این راه، استفاده از سوند است. به دلیل اهمیتی که انواع سوندها برای برخی شرایط خاص دارند، در این بخش از مقاله، در مورد انواع آنها صحبت خواهیم کرد.
۱٫ سوند نلاتون / ساده یا یک بار مصرف
سوند نلاتون نوعی از سوند است که برای تخلیه موقت ادرار از مثانه و همچنین تخلیه ترشحات بینی، دهان و ریه در زمانی که بیمار قادر به تخلیه آنها نیست، مورد استفاده قرار میگیرد. این سوندها که انعطافپذیر و نرم هستند، پس از تخلیه ادرار باید خارج شده و برای دفعات بعدی دوباره قرار داده شوند. سوند نلاتون برای تخلیه ادرار به درون مثانه فرستاده میشود و ادرار را به راحتی تخلیه میکند.
انتهای سوندهای نلاتون، به صورت مخروطی است و باعث جلوگیری از تروماتیزه شدن مجاری میشود. این سوندها برای زنان و مردان به ترتیب با طول ۳۵ و ۵/۱۴ سانتیمتر تولید میشوند و دارای قطرهای متنوعی بر اساس رنگ کانکتور هستند.
سوند نلاتون در سایزهای ۸ (آبی)، ۱۰ (مشکی)، ۱۲ (سفید)، ۱۴ (سبز)، ۱۶ (نارنجی) و ۱۸ (قرمز) و به تفکیک رنگ بندی ارائه شده است.
۲٫ سوند حالب
این نوع سوندها، در دو انتهای خود دارای خمیدگی هستند که شبیه دم خوک است. به همین دلیل به این مدل، سوند دابل جی نیز گفته میشود که یک انتهای آن داخل لگنچه و انتهای دیگر داخل مثانه قرار گرفته و برای استفاده طولانی مدت، مناسب هستند. همچنین در شرایط وجود سنگهای اداری، بدخیمی لگنچه و انسداد، فیبروز خلف صفاقی و نقصهای مادرزادی، از آنها استفاده میشود. دلیل استفاده از سوندهای حالب، این است که جریان ادراری بین کلیه و مثانه قطع نشود و از طریق مجرای حالب ادامه داشته باشد. استفاده از سوندهای حالب، عوارضی مانند تخلیه زودرس ادرار، تکرر ادرار، درد در کلیهها، ترشحات ادراری و خون در ادرار دارد که با برداشتن سوند از بین میروند.
۳٫ سوند سوپراپوبیک
این نوع سوندها، از قسمتهای پایین شکم و از طریق پوست وارد بدن شده یا از طریق سوراخی که پزشک آن را در زیر مثانه ایجاد میکند، به داخل مثانه فرستاده میشود. سوند سوپراپوبیک به عنوان جایگزینی برای سوندهای مجرایی در نظر گرفته میشوند و میتوانند مزایای بیشتری داشته باشند. از مزایای آن میتوان به تمیز کردن آسان، استفاده راحتتر در طولانی مدت و این مسئله که فرستادن سوندها به داخل مثانه از طریق شکم راحتتر از مجرای ادرار است، اشاره کرد. سوند سوپراپوبیک همچنین معایبی مانند ایجاد عفونت نیز دارند که باید تحت نظر پزشک، مراقبتهای لازم را برای جلوگیری از آن انجام داد.
۴٫ سوند معده
سوندهای معده، لولههای تیوب مانند، بلند و نازکی هستند که برای مواقعی استفاده میشوند که فرد توانایی خوردن و آشامیدن را نداشته باشد و باید در این مواقع غذا از طریق بینی به معده برسد. بعضی اوقات از این سوندها برای خوردن دارو نیز استفاده میشود و از طریق آن میتوان شربت یا قرص را به صورت خردشده به بیمار داد.
۵٫ سوند فولی
سوند فولی یک لوله باریک است که از مجرای ادراری وارد و وارد مثانه می شود. انتهای سوند در داخل مثانه، دارای یک بالون پر از آب – برای کمک به نگه داشتن آن در جای خود – است. در انتهای دیگر، در خارج از بدن، یک کیسه تخلیه، ادرار را جمع آوری می کند. اگر مجرای ادراری آسیب دیده باشد، ممکن است به جای این سوند، نیاز به یک سوند سوپراپوبیک باشد. سوند فولی از طریق یک سوراخ کوچک در نیمه تحتانی شکم، وارد می شود.
در زمان استفاده از سوند ادراری در منزل، چه نکاتی قابل توجه خواهد بود؟
طریقه استفاده از سوند یکبار مصرف به صورت زیر است: