در دهههای اخیر، داروهای بسیاری برای درمان بیماریهای روحی و روانی تولید شده است که طبق نظر روانپزشک و برای مدت زمان معینی برای بیمار تجویز میشود. ممکن است برخی از این داروها توسط افراد به صورت خود سرانه و طولانی مدت مصرف شود. در نهایت این رفتار اعتیاد شخص به آن دارو را در پی دارد. به عنوان نمونه ریتالین، دارویی است که برای تحریک سیستم اعصاب مرکزی و درمان بیماری اختلال نقص توجه و بیش فعالی شناخته میشود، ولی مصرف بیش از اندازه آن اعتیادآور است. در این مقاله به بررسی اعتیاد به ریتالین و راه کارهای ترک این عادت میپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر همراه ما باشید.
سر فصل های مطلب
Toggleریتالین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است. که اثرات و کاربردهای مشابه آمفتامینها دارند. در اوایل دهه ۱۹۹۰، تولید ریتالین به طور چشمگیری در ایالات متحده افزایش یافت. این با افزایش مصرف و وابستگی به ریتالین مطابقت دارد.
ریتالین در قرصها و کپسولها عرضه میشود و بیشتر برای کودکان و بزرگسالان برای اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یا نارکولپسی تجویز میشود. در صورتی که ریتالین توسط روانپزشک تجویز شود، اثر آرام بخشی دارد و به بیمار کمک میکند تا روی کارها تمرکز کند.
اگر چه ریتالین اثربخشی قابل توجهی در درمان بیش فعالی نشان داده است، اما ریتالین با پتانسیل سوء مصرف بالایی نیز همراه است. با افزایش نسخههای ریتالین توسط پزشکان در سراسر دهه ۱۹۹۰، سوء استفاده و مصرفه بیرویه آن نیز به وجود آمد. برخی از افراد به صورت تفریحی معمولاً دوزهای بسیار بیشتری از آنچه مورد نظر پزشک بود، را مصرف میکردند. معمولاً آنها قرصها را تزریق میکنند و دارو را با سرعت بیشتری به بدن میرسانند. طبق نظر کارشناسان اگر ریتالین زیر نظر پزشک تجویز شود یک داروی مؤثر است و اعتیادآور نیست.
ریتالین هوشیاری و تمرکز را افزایش میدهد. اغلب توسط دانشآموزان، دانشجویان و ورزشکاران برای افزایش بهره وری مورد سوء استفاده قرار میگیرد و به قرص شب امتحان معروف است.
اعتیاد به ریتالین در بین دانشآموزان کشورهای صنعتی به طور قابل توجهی بیشتر از سایر کشورها است. این احتمالاً به دلیل دسترسی آسان به ریتالین است. دانشآموزان نیز ممکن است دارو را صرفاً برای احساس تمرکز بالا مصرف کنند.
اثرات ریتالین معمولاً بین ۳ تا ۴ ساعت باقی میماند. افرادی که از ریتالین در دوزهای نامناسب، استفاده بدون نسخه یا تزریق آن استفاده میکنند، در معرض خطر عوارض جانبی جبران ناپذیری قرار دارند. برخی از این عوارض شامل موارد زیر است:
– کم اشتهایی و کاهش وزن
– اضطراب و عصبی بودن
– تغییرات در فشار خون
– سرگیجه و حالت تهوع
– اختلال خواب و توهمات
– تشنج و سردرد
– موارد وحشت زدگی و پارانویا
هنگامی که فردی دارویی را مصرف میکند که برای او تجویز نشده است، عوارض جانبی منفی میتواند متفاوت یا شدیدتر باشد. بنابراین، مهم است که قبل از شروع مصرف هر گونه داروهای محرک با یک پزشک یا روانشناس صحبت کنید.
درست مانند سایر محرکها، ریتالین سطوح دوپامینی را افزایش میدهد که به گیرندههای عصبی در مغز میرسد. دوپامین یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز است که برای فعال کردن سیستم پاداش مغز ضروری است. مصرف ریتالین میتواند پس از سوء مصرف مکرر به یک رفتار اعتیادآور تبدیل شود و اجبار به مصرف دارو بدون توجه به عواقب آن را، تحریک کند.
یک نشانه آشکار از وجود مشکل اعتیاد، ادامه مصرف با وجود تمایل به ترک است. اگر کسی تشخیص دهد که مصرف ریتالین پیامدهای منفی شدیدی دارد، اما هنوز نمیتواند به تنهایی آن را ترک کند، احتمالاً اعتیاد به ریتالین وجود دارد.
سایر علائم اعتیاد به ریتالین عبارتند از:
– مصرف ریتالین در مقادیر بیشتر از مقدار تجویز شده
– صرف زمان زیادی برای دریافت، استفاده یا بهبودی پس از استفاده از ریتالین
– تجربه هوس و اصرار برای استفاده از ریتالین
– نادیده گرفتن مسئولیتها در خانه، محل کار یا مدرسه
– ادامه مصرف ریتالین، حتی زمانی که باعث ایجاد مشکل در روابط میشود
– ترک فعالیتهای مهم اجتماعی، شغلی یا تفریحی به دلیل مصرف ریتالین
– استفاده مکرر از ریتالین حتی زمانی که شخص را در معرض خطر قرار میدهد
– نیاز به ریتالین بیشتر برای به دست آوردن اثر مورد نظر
– تجربه تغییرات ناگهانی در خلق و خو، مانند نوسانات خلقی
– منزوی شدن از خانواده یا دوستان
این دارو عمدتاً با افزایش انتقال دهندههای عصبی نوراپی نفرین و دوپامین در مغز عمل میکند. در میان عملکردهای دیگر، دوپامین با لذت، حرکت و توجه همراه است. وقتی ریتالین در دوزهای بزرگتر از مقدار تجویز شده مصرف شود، سرخوشی ایجاد میکند و احتمال اعتیاد را در برخی افراد افزایش میدهد.
به دلیل اثرات محرک ریتالین، زمانی که سوء استفاده برای اولین بار شروع میگردد و به صورت تفریحی مصرف میشود، ممکن است فرد تغییرات شخصیتی مانند اعتماد به نفس بالاتر، احساساتی شدن و پرحرفی را از خود نشان دهد. در حالی که شخص قبل از اعتیاد به ریتالین کاملاً برعکس باشد، تغییرات بسیار بیشتر قابل توجه است.
بسته به زمان اعتیاد به ریتالین، دوره درمان ممکن است متفاوت باشد. برنامههای درمانی ترک اعتیاد به ریتالین باید رفتارها و فرآیندهای فکری اساسی را که باعث مصرف ریتالین میشود، هدف قرار دهند. چه این صرفاً یک عادت باشد، یک فعالیت تفریحی یا ریشه در تمایل به برتری در مدرسه یا دانشگاه داشته باشد.
برنامههای درمانی ترک اعتیاد به ریتالین اغلب شامل درمانهای رفتاری مانند درمان شناختی رفتاری میشود تا فرد یاد بگیرد که چگونه علائم بیش فعالی و اختلال نقص توجه را بدون دارو مدیریت کند. مشاوره با یک روانشناس میتواند در کمک به فرد در یادگیری مهارتهای مقابلهای سالم و مدیریت علائم اعتیاد بسیار مفید باشد.
غلبه بر هر اعتیادی آسان نیست. استفاده مکرر از یک دارو منجر به وابستگی به آن میشود و در صورت قطع، علائم ترک را تحریک میکند. علائم ترک، مانند افسردگی و خستگی، میتواند جدی باشد. مبارزه باجنبه فیزیکی اعتیاد به ریتالین تنها بخشی از بهبودی است. برای ادامه بهبودی موفق، به حمایت دیگران نیاز دارید، تا اعتیاد خود را شکست دهید. شما میتوانید برای مطالعه بیشتر و بهرهمندی از مشاوره و روانشناس این حوزه تخصصی به سایت لیمبیک مراجعه کنید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد.