یکی از بیماریهای ویروسی مشترک بین انسان و حیوان که از طریق کنه منتقل میشود و در سیستم انعقادی خون اختلال ایجاد میکند، بیماری تب کریمه کنگو (CCHF) است. این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ میلادی در شهر کریمه در قاره آفریقا مشاهده شد و دلیل نامگذاری آن همین موضوع است. دامداران، کارگران مشغول در کشتارگاهها و دامپروریها بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. بهترین راه برای تشخیص ابتلا به این بیماری انجام آزمایشهای لازم در یک آزمایشگاه معتبر است. در این مقاله ابتدا قصد داریم درباره علائم، روشهای تشخیص و نحوه درمان بیماری تب کریمه کنگو صحبت کنیم و سپس ویژگیهای بهترین آزمایشگاه برای نمونهگیری در محل جهت تشخیص ابتلا به این بیماری را معرفی کنیم.
سر فصل های مطلب
Toggleعلائم بیماری تب کریمه کنگو دارای چهار مرحله شامل مرحله پنهان یا کمون، مرحله قبل از خونریزی، مرحله خونریزی و مرحله نقاهت است. زمانی که کنه آلوده به ویروس، فرد را نیش میزند تا یک الی سه روز دوره کمون بیماری طی میشود. البته گاهی اوقات این مرحله ممکن است تا نه روز ادامه داشتهباشد و علائم بالینی بیماری مشخص نباشد. بعد از اتمام مرحله کمون علائمی مانند سرگیجه، سردرد، درد کمر، درد گردن، تب بسیار شدید، دردهای مفصلی و عضلانی، استفراغ، دل درد، دردناکشدن و قرمزی چشمها، حساسیت شدید به نور یا فوتوفوبیا، برافروختهشدن چهره، درد و التهاب شدید در گلو، زردشدن رنگ پوست و لکههای قرمز در سقف دهان ظاهر میشود. البته در موارد شدید ابتلا به تب کریمه کنگو علائم دیگری مانند تغییر در قدرت ادراکی و سردرگمشدن هم بروز پیدا میکند. دو الی چهار روز بعد از بروز علائم نامبرده، احساس افسردگی، درد در معده، بزرگشدن کبد یا هپاتومگالی و افسردگی نیز ایجاد خواهد شد. پس از دو هفته نیز علائمی شامل خونریزی شدید از بینی، بالا رفتن ضربان قلب، نارسایی کبد، کلیه و ریهها بروز میکند.
بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو عدم مواجهه با ویروس این بیماری است. افرادیکه بیشتر از دیگران با حیوانات سر و کار دارند، باید از پوششهایی استفاده کنند که حشراتی مانند کنه را از روی لباسها و تماس با پوست خود دفع کنند. پوشیدن لباسهای محافظ و دستکش، عدم تماس با مایعات و خون دامها و همچنین خون و مایعات ترشحشده از بدن بیماران مبتلا به تب کریمه، مراقبت از دامها، سمپاشیکردن محل نگهداری دامها، خریدن گوشت از فروشگاههای معتبر، نگهداری گوشت تازه به مدت یک روز در فریزر، استفاده از دل، جیگر و قلوه ۴۸ ساعت بعد از ذبح دامها، پاککردن گوشت با دستکش و استفاده از لوازم ایمنی هنگام معاینه بیماران توسط پزشک اقدامات دیگری هستند که در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثرند.
کسانی که به مناطق شیوع بیماری تب کریمه کنگو سفر کردهاند یا سابقه گزیدهشدن توسط کنه و تماس مستقیم با بیماران مبتلا به تب کریمه را دارند، باید هر چه زودتر از خدمات معتبرترین آزمایشگاه برای تشخیص این بیماری استفاده کنند. در آزمایشگاه با استفاده از روشهای PCR یا الایزا میتوان تشخیص داد که یک فرد به این بیماری مبتلا شدهاست یا نه. پزشکان در روش الایزا بهدنبال آنتیبادیهایی هستند که در اثر ابتلا به این بیماری در بدن فرد ساخته شدهاست. اگر آنتیبادی مشاهده شود، فرد به تب بیماری کنگو مبتلا شدهاست و عدم مشاهده آنتی بادی نشاندهنده سالمبودن فرد است. در روش PCR نیز بعد از نمونه گیری در محل یا آزمایشگاه پزشکان بهدنبال ماده وراثتی هستند که در ویروس وجود دارد. نکتهای که در این روشها اهمیت دارد این است که در روش PCR فقط زمانی نتیجه آزمایش مثبت خواهد بود که فرد بیمار است اما در روش الایزا حتی بعد از بهبودی کامل بیمار نیز میتوان تشخیص داد که او قبلا به تب کریمه کنگو مبتلا شدهاست و نتیجه آزمایش مثبت میشود.
یکی از دغدغههای مهم خانوادههای افراد مبتلا به بیماری تب کریمه کنگو پیداکردن یک آزمایشگاه خوب و معتبر است. در ادامه به معرفی ویژگیهای یک آزمایشگاه خوب میپردازیم.
یکی از ویژگیهای مهم یک آزمایشگاه خوب برای تشخیص بیماری تب کریمه این است که آزمایشهای PCR و الایزا در آنها با استفاده از پیشرفتهترین و بهروزترین دستگاهها و توسط کادری ماهر و باتجربه انجام میشود. استفاده از پزشکان متخصص در انجام آزمایشها باعث میشود که دقت و درستی نتایج آزمایشها بالا باشد و جواب آزمایشها در سریعترین زمان ممکن به بیماران ارائه شود.
یکی دیگر از ویژگیهای آزمایشگاههای خوب این است که در کنار سرعت و دقت در جواب آزمایشها، نحوه برخورد پرسنل با بیماران و مراجهکنندگان نیز مناسب است. برخورد پرسنل تاثیر بسیار زیادی در بالا رفتن اعتبار و محبوبیت محیطهای درمانی دارد. پرسنل باید با صبوری و خوشرویی بیماران را راهنمایی کنند و وقت دقیقی را برای انجام و جواب آزمایش برای آنها تعیین نمایند.
بهداشتیبودن محیط آزمایشگاه بهعنوان یک مزیت بسیار مهم تاثیر بسیار زیادی در افزایش کیفیت آزمایشها دارد. در محیطهای غیر بهداشتی نباید انتظار آزمایشهای دقیق و بالابودن سرعت پاسخدهی به نتایج آزمایشها را داشتهباشید. تعداد مناسب سرویسهای بهداشتی، استفاده از دستگاههای استریل و بهداشتی، توجه به زیبایی و تمیزی محل انتظار مراجعهکنندگان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
در بعضی از مواقع حال برخی از بیماران مبتلا به بیماری تب کریمه کنگو به حدی نامساعد است که توان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارند. در چنین شرایطی پرسنل برای نمونهگیری در محل به آدرس بیمار ارسال میشوند و بعد از انجام نمونهگیری زمان جوابدهی آزمایشهای تشخیص تب کریمه کنگو را به بیمار اعلام میکنند. آزمایشگاههای معتبر با طراحی سایت و ارائه خدمات آنلاین حتی جواب آزمایشها را نیز بهصورت آنلاین به بیماران ارسال میکنند، تا آنها مجبور نباشند برای دریافت جواب بهصورت حضوری مراجعه کنند.