بسته بندی داروها کاری حساس و نیازمند دقت بالایی است و در اشکال متفاوت وجود دارد. جعبههای دارویی یکی از انواع بسته بندیها هستند که به عنوان پوشش ثانویه داروها را نگهداری میکنند و اطلاعات لازم روی آنها درج میشود. با اینکه این جعبهها به طور مستقیم با داروها در ارتباط نیستند اما باید در طراحی و ساخت آنها بسیار دقت کرد. زیرا داروهای شیمیایی نسبت به عوامل خارجی همچون رطوبت، نور، اکسیژن، دما و … حساس هستند و در صورت عدم محافظت دارو از این موارد واکنش شیمیایی رخ داده و اثر درمانی آن تغییر میکند.
مهمترین نکته در طراحی و ساخت جعبههای دارویی توجه به تناسب جنس و ابعاد آن با نوع دارویی است که داخل جعبه قرار میگیرد. برای مثال ابعاد و استحکام جعبهای که برای نگهداری شربت استفاده میشود با جعبهای که مخصوص نگهداری قرص است تفاوت دارد. همچنین جعبههای مورد استفاده برای داروهای بزرگسالان باید با جعبههای دارویی که مخصوص کودکان است متفاوت باشد. از این رو برای هر دارو باید جعبهی متناسب با آن طراحی و تولید شود. در ادامه با انواع جعبههایی که برای نگهداری داروها مورد استفاده قرار میگیرند آشنا میشویم.
سر فصل های مطلب
Toggleاین جعبهها به شکل قوطیهای مکعبی هستند که در ابعاد و سایزهای مختلف تولید میشوند. مهمترین هدف از بسته بندی ثانویهی دارو محافظت از آن در برابر عوامل محیطی است. دارو و بروشور مربوط به آن داخل این جعبهها قرار میگیرند. علاوه بر آن، جعبههای دارویی کاربرد تبلیغاتی هم دارند و باید به گونهای طراحی شوند که ضمن نگهداری دارو از زیبایی لازم برخوردار باشند.
این جعبهها در رنگها و طرحهای متفاوتی وجود دارند و روی آنها اطلاعات مربوط به دارو و شرکت سازنده از جمله تاریخ تولید، تاریخ انقضا، اسم دارو، ترکیبات و شرایط نگهداری درج میشود. جعبههای دارویی با توجه به سایز داروها در ابعاد کوچک، متوسط و بزرگ طراحی میشوند. جنس آنها نیز نسبت به شرایط نگهداری داروها متفاوت است اما بیشتر از جنس مقوا ساخته میشوند. از آنجایی که این جعبهها با سلامت افراد در ارتباط هستند باید قبل از تولید از هر لحاظ توسط وزارت بهداشت تایید شده و سپس وارد مرحلهی چاپ و تولید میشود.
بیشترین متریالی که در ساخت جعبههای دارویی به کار میرود مقوا است. مقواهای مورد استفاده برای ساخت جعبهی دارو چند نوع هستند و هر کدام ویژگیهایی دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
مقوای یک رو یا پشت طوسی سادهترین نوع مقوایی است که با ضخامتهای متفاوت در بسته بندیها به کار میرود. این مقوا از دو لایه که با صفحههای مخصوص مرطوب به یکدیگر چسبانده شدهاند تشکیل میشود. یک طرف این مقوا سفید و روی دیگر آن طوسی است. به دلیل شفافیت بالا قابلیت چاپ خوبی دارد و از این رو در تولید جعبه و کارتنهای مورد استفاده در صنایع دارویی که چاپ اطلاعات لازم روی جعبه از اهمیت زیادی برخوردار است به کار میرود. به دلیل اینکه مقوای پشت طوسی قابلیت بازیافت دارد وزارت بهداشت جعبههای تولید شده توسط این مقوا را تایید نمیکند. مگر در مواردی که جعبه به طور مستقیم با دارو در ارتباط نباشد. چون نگهداری داروها بسیار حساس است و مواد بکار رفته در بسته بندی آنها باید کاملا سالم و مطمئن باشند. به همین دلیل این نوع جعبهها برای نگهداری داروهایی مثل کرم و پماد، قرص روکش دار و داروهای داخل شیشه که خود یک لایه بسته بندی اولیه دارند مناسب است.
هر دو روی این مقوا به رنگ سفید است و بافت روان و خوبی دارد. به همین دلیل کیفیت چاپ و بسته بندی با این مقوا بسیار بهتر از مقوای پشت طوسی است. مقوای ایندربرد دارای یک قسمت مغزی است که از مواد بازیافتی تشکیل شده و دو طرف آن با لایهی پالپ سفید پوشانده شده است. در عین حال که به راحتی خم میشود اما هیچگونه شکستگی در بافت آن به وجود نمیآید.
جعبههای دارویی تولید شده از مقوای ایندربرد به تایید وزارت بهداشت رسیدهاند و در حال حاضر بهترین متریال برای ساخت جعبههای دارویی هستند. قابلیت استفاده از دو طرف این مقوا باعث شده تا علاوه بر ویژگیهای بهداشتی از زیبایی و جذابیت ظاهری نیز برخوردار باشد. با اینکه جعبههای دارویی تولید شده با مقوای دورو یا ایندربرد از سختی نسبی برخوردار هستند اما با این حال نمیتوان داروهایی را که حساسیت و شکنندگی بالایی دارند در این جعبهها نگهداری کرد. این جعبهها به دلیل داشتن بافتی روان، قابلیت استفاده از هر دو طرف آن و برخورداری از استحکام نسبی بهترین جایگزین برای جعبههای تولید شده با مقوای پشت طوسی هستند.
هنگام مراجعه به داروخانه اولین چیزی که به چشم میخورد جعبههای دارو است. بنابراین طراحی این جعبهها از اهمیت بالایی برخوردار است و در عین حفظ جذابیت و زیبایی ظاهری باید استانداردهای لازم در طراحی آنها رعایت شود. برخی از داروها اسم و یا ترکیبات مشابهی دارند که برای جلوگیری از تداخل دارویی باید جعبهی آنها را به صورت کاملا متفاوت طراحی کرد. باز و بسته شدن آسان، ایمنی کودک ( عدم دسترسی کودک به محتوای داخل جعبه)، حفظ سلامت دارو و انتقال دستور العملهای لازم از جمله مواردی است که باید در ساخت هر جعبهی دارویی رعایت شود.برخورداری از استحکام کافی و حفظ محتوا از نور، رطوبت و گرما از دیگر استانداردهای جعبههای دارو است.
جعبههای دارویی قوطیهای مقوایی هستند که برای حفظ و نگهداری داروها از عوامل مختلف و همچنین افزایش فروش و بازاریابی در ابعاد و طرحهای متفاوت تولید میشوند. روی این جعبهها طرحهای متناسب با نوع دارو و اطلاعات لازم برای مصرف کننده چاپ میشود. یک جعبه داروی با کیفیت علاوه بر محافظت از دارو و برخورداری از استحکام کافی باید از لحاظ ظاهری هم زیبایی لازم را داشته باشد. هرکدام از داروها بسته به اینکه در برابر چه عواملی حساس هستند به نگهداری متفاوتی نیاز دارند. در نتیجه جعبههایی که برای نگهداری آنها استفاده میشود باید با ابعاد، نوع بسته بندی و خود دارو سازگاری لازم را داشته باشد.
تهیه و تنظیم: شرکت چاپ و بسته بندی کیان مهر